Linh tinh (5): Vơ vẩn về “thuổng”, “đạo” và “chia sẻ”
[“Linh tinh” là chuyên mục mới tại SD] “Ngăn kéo” để cất các thứ linh tinh vụn vặt: một bức ảnh đẹp, một câu nói hay, một đoạn sách yêu thích, …. hay chỉ đơn giản là một vài suy nghĩ tào lao.
——————–
Mấy ngày nay, tuy không phải là người quan tâm nhiều tới thơ văn đương đại Việt Nam, nhưng không thể nào không chú ý tới vụ lùm xùm quanh hai bài thơ của Phan Huyền Thư và nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan. Việc đã giải quyết xong, chắc khoảng tuần nữa thôi là sẽ đi vào quên lãng và bị thế chỗ bởi các tin tức cướp, hiếp, giết, hot boy, hot girl… khác. Nhưng vì sáng nay quá đẹp trời mà lại chẳng muốn làm bánh nên có đứa tự nhiên dở hơi nghĩ thẩn thơ lung tung về cái chuyện “biết rồi-khổ lắm-nói mãi-nói hoài” này.
Việc vi phạm tác quyền, hay nói theo cách dễ hiểu – nhưng thẳng thắn và đúng nghĩa đen hơn – là ăn cắp các tác phẩm của người khác, có lẽ là chuyện bình thường hơn cả cân đường hộp sữa ở Việt Nam. Không chỉ trong lĩnh vực văn thơ mà cả trong nhiều lĩnh vực khác. Nhất là trong mấy năm gần đây, khi việc Internet bùng nổ và việc truy cập mạng trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, thì vi phạm bản quyền – ăn cắp thông tin, tác phẩm trí tuệ của người khác không chỉ xảy ra trong phạm vi nội địa mà đã vươn xa tới cả năm châu rồi.
Chẳng nói đâu xa, chỉ ngay trong lĩnh vực nấu nướng và ăn uống thôi, công thức của Savoury Days, cùng ảnh, và gần đây là video đã bị “thuổng” không biết bao nhiêu lần. “Thuổng” tức là tự ý lấy về mà không hỏi ý kiến người làm ra nó, thậm chí cắt bỏ hoàn toàn tên ghi trên ảnh/ video và thay bằng logo của mình. Đối tượng thuổng thì có đủ cả, từ cá nhân cho đến các trang web tạm gọi là chính thống – do có đăng kí kinh doanh hoặc mạng xã hội. Lý do chung mà các bạn giải thích cho sự cầm nhầm của mình là “chia sẻ”. Nhưng thực tế – ai cũng biết – là các bạn đi thu gom của người khác để tạo cơ sở dữ liệu lớn cho mình, từ đó thu hút lượng truy cập, Like, phản hồi… để phục vụ cho các mục tiêu tài chính như quảng cáo, bán sản phẩm, bán khóa học. Và Savoury Days chỉ là 1 trong số rất nhiều các blogger/ vblogger khác đang phải hàng ngày đối mặt với việc này. Nhiều người, vì quá bất lực nên cuối cùng đã tìm đến giải pháp tiêu cực là không tiếp tục chia sẻ để tiếp tay cho quân ăn cắp nữa.
Trắng trợn và thản nhiên – là hai từ đúng nhất để nói về việc ăn cắp giữa ban ngày này. Tại sao lại như thế? Tại sao biết sai mà vẫn làm? Trả lời cho câu hỏi đầu tiên chắc đúng nhất là “vì lợi nhuận”. Nhưng còn câu hỏi thứ hai thì tìm câu trả lời thật khó, bởi đôi khi ngay chính người làm cũng không ý thức được là việc làm của mình là “sai”. Bởi việc cầm nhầm các tác phẩm của người khác dưới danh nghĩa chia sẻ hoặc tham khảo đã bắt đầu ngay từ khi chúng ta còn đi học, còn trong quá trình hình thành nhân cách, khi còn đang học làm người.
Nhớ hồi học tiểu học, trong giờ Đạo đức thì được dạy về các phẩm chất như thật thà, trung thực, nhặt được của rơi không tạm thời (hoặc vĩnh viễn) đút túi… Nhưng sang giờ văn học thì khác hoàn toàn. Tả cô giáo không nói làm gì vì cả lớp đều cùng tả một cô. Nhưng tả mẹ thì làm thế quái nào mà mẹ đứa nào cũng có nước da trắng hồng, khuôn mặt trái xoan, mái tóc đen tuyền mượt mà, giọng nói nhẹ nhàng, thân hình chuẩn mực 9-6-9. Lớp có bốn mươi đứa thì cả bốn chục bà mẹ như một và đều đẹp y như hoa hậu. Và cuối cùng, bài văn nào cũng được 8, 9 điểm như nhau (có chênh chút xíu nhờ chữ viết nắn nót và trình bày sạch đẹp). Thế là, từ khi mới chỉ tám hay chín tuổi, trẻ con đã bắt đầu quen với việc nói-không-thật-cũng-không-sao-hết.
Rồi tới trung học cơ sở và trung học phổ thông, nhớ đầu năm đi mua sách giáo khoa bao giờ cũng mất thêm vài tiếng đồng hồ hoa mắt trước đống sách tham khảo, sách văn mẫu, toán mẫu, lý hóa mẫu. Văn mẫu hay – hiển nhiên rồi, chép cả bài hẳn là cô giáo sẽ biết, nhưng chỉ một khổ hay một đoạn ngắn thì có sao. Mà như vậy người ta cũng không gọi là sao chép, người ta gọi là thấy hay thì học hỏi và tham khảo (nếu áp dụng lập luận này thì trường hợp của Phan Huyền Thư ở trên cũng chỉ là học hỏi tứ thơ thôi, không phải “đạo”!!).
18 năm để hình thành nhân cách, nhưng có tới gần 12 năm ngồi dưới ghế nhà trường được làm quen với những thứ như vậy, cho nên tới khi ra đời mới coi việc tương tự là hiển nhiên, mới có những luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ cùng về một chủ đề và có nhiều đoạn giống nhau y hệt. Mà đến cả luận văn, luận án khoa học, được qua hội đồng xét duyệt, được đóng dấu lưu trữ trong thư viện quốc gia còn như vậy, thì ba cái lẻ tẻ trên mạng này có gì nghiêm trọng?!
“Bức xúc”, “lên án” … cũng quan trọng, nhưng cần thiết hơn là hành động cụ thể để thay đổi nó. Một người có thể không làm được, nhưng nhiều người cùng nhau thì khác. Việc chúng ta đã từng có một bà mẹ hoa hậu, đã từng mượn tạm một đoạn trích dẫn trong một cuốn sách, không có nghĩa là chúng ta mãi mãi sẽ là những kẻ cầm nhầm. Mọi thứ đều có thể thay đổi, để hướng tới những mục đích tốt đẹp hơn. Và cũng chẳng khó khăn gì, có thể chỉ bắt đầu với những hành động đơn giản nhất như là khi chia sẻ một nội dung nào đó trên mạng thì ghi đầy đủ nguồn gốc, và tương tự, không tiếp tay chia sẻ những thông tin không chính thống hoặc không rõ nguồn gốc (SD sẽ rất cảm ơn bạn nếu được thông báo về các trường hợp vi phạm bản quyền với các nội dung/ hình ảnh/ video của SD tại các website, kênh youtube khác).
Hành động tạo thói quen, thói quen tạo tính cách, tính cách tạo số phận. Nói số phận thì hơi to tát nhưng ít nhất thì bản thân chúng ta, ai cũng có thể tự tạo cho mình một phẩm chất tốt là “sự trung thực” – một yếu tố cơ bản của “lòng tự trọng”. Đúng không?
Sách học làm bánh của Linh Trang
Những bài có thể bạn quan tâm:
26 phản hồi tới Linh tinh (5): Vơ vẩn về “thuổng”, “đạo” và “chia sẻ”
Trả lời
Sách “Khi bếp vắng lò”
Sách “Khi bếp vắng lò”
Sách “Nhật ký học làm bánh 2”
Sách “Nhật ký học làm bánh”
Tháng Mười 29, 2015 vào 12:33 chiều #
Chị Linh Trang làm con dấu Savaryday dập vào sản phẩm và dụng cụ chị sử dụng trong quá trình làm bánh thì ảnh hay video đều là của chị, ko thể chạy đâu cho thoát đc.
Tháng Mười 27, 2015 vào 12:16 chiều #
Sao ai hỏi cũng được cô Linh Trang hồi âm, chỉ có mình là không được hồi âm?
Tháng Mười 28, 2015 vào 5:08 chiều #
Cô Dung có thể nhắc cháu nhớ lại là câu hỏi nào không ạ? Vì cháu xem lại các phản hồi của cô thì chỉ thấy có 1 đề nghị giới thiệu công thức món bún thang từ tháng 4 năm nay. Đây là yêu cầu hơn là câu hỏi, và khoảng thời gian đó cháu đang bận công việc khác nên cũng không trả lời tất cả các phản hồi tại blog được. Ngoài câu đó ra thì cháu không thấy câu hỏi nào khác ạ.
Tháng Mười 26, 2015 vào 2:39 chiều #
bài viết này của Trang rất hay. mình nghĩ mỗi người chúng ta, những ai yêu mến SD, hãy chung tay giúp Trang, thấy có dấu hiệu “phạm tội” từ các nguồn khác thì báo Trang biết. và mỗi người hãy truyền thông trong gia đình về sự vô tư ăn cắp trí tuệ người khác là một hành vi xấu… xấu lắm.
Tháng Mười 27, 2015 vào 5:07 sáng #
Cảm ơn bạn :)
Tháng Mười 26, 2015 vào 11:17 sáng #
Ngoài trường hợp sử dụng bản quyền cho mục đích cá nhân ra, các việc sử dụng tác phẩm với mục đích thương mại, lấy làm của cá nhân đều là hành động vi phạm bản quyền (luật bản quyền áp dụng cả với mạng Internet) có thể kiện được chị Trang ạh
P/s: em nghũ nếu có người đứng ra kiện thì thể nào cũng thắng :3 vấn đề này nhức nhối từ lâu lâu lâu lâu lắm rồi ^_____^
Tháng Mười 26, 2015 vào 10:48 sáng #
Sáng nay thơ thẩn lên FB thấy y chang ì đúc bài Cách làm trứng muối của Chị Trang trên FB Gầu – chuyên pót các công thức làm bánh mà đc chị em share nhau khí thế.
Tháng Mười 26, 2015 vào 11:22 sáng #
Với cả chị cũng không cần mất công đi hỏi đâu chị ạh, bình thường em lên google search công thức, ngoài công thức của chị còn cả một đống công thức lấy công thức của chị rồi nói là của mình, bức xúc lắm chị ạh TTT_______TTT
Tháng Mười 27, 2015 vào 4:52 sáng #
uh chính vì nhiều quá nên chị search không xuể ấy em, SD riêng công thức mà được nhiều bạn đọc và thích thôi cũng đã lên tới cả trăm rồi :(
Tháng Mười 27, 2015 vào 4:52 sáng #
Em cho chị xin link với nhé, chị không tìm được FB của bạn này, cảm ơn em nhiều :)
Tháng Mười 27, 2015 vào 10:12 sáng #
https://m.facebook.com/gauxxx Đây chị ạ, đứa con tinh thần mà bị “thuổng” kiểu này thì buồn lắm!
Tháng Mười 28, 2015 vào 5:02 chiều #
Cảm ơn em nhé. ALbum của bạn này hình như cũng toàn công thức đi mượn nhỉ? Đợt gần đây chị thấy album hình kiểu này nhiều lắm trên FB luôn, mọi người share và like cũng ác liệt nhưng không biết có nhiều bạn sau đó dùng đc những ct share vô tội vạ mà ko biết là ct ổn hay ko như thế này không nhỉ?
(ps: chị sửa link của em một chút để tránh dẫn nguồn cho những trang kiểu này)
Tháng Mười 29, 2015 vào 7:52 sáng #
Dạ, dạo này chị em hay share nhau kiểu CT như vậy, có khi cả vài trăm CT (trong đó có không ít CT của SD) nhưng toàn là cưỡi ngựa xem hoa ko ah. Có làm mới biết từng công đoạn có rất nhiều vấn đề phát sinh. Nói chung em nghĩ mình phải ” ĐỌC CÓ Ý THỨC” chị nhỉ!
Tháng Mười 24, 2015 vào 11:28 chiều #
trong ứng dụng làm bánh của kho ứng dụng maket có nhiều cthuc của savourydays. ko biết có liên hệ chị Trang về bản quyền chưa nửa.
Tháng Mười 25, 2015 vào 3:26 sáng #
Em ơi, em cho chị xin link của ứng dụng này được kkhoong vì chị tìm không thấy trên mạng, trường hợp này chưa từng liên hệ với chị, cảm ơn em rất nhiều :)
Tháng Mười 25, 2015 vào 11:27 sáng #
chị ơi. chị có máy xài hệ điều hành windowphone chụ vô store seach nghệ thuật làm bánb. chị vô đó sẽ thấy các món bánh. trong đó bánh trung thu nhân sầu riêng lấy nguyên hình trên web của chị luôn. em ko dùng trên web nên ko lấy link dc. còn ứng dụng trong hệ điều hành androd nhiều lắm nhưng ko biết làm sao lấy link nửa
Tháng Mười 26, 2015 vào 1:02 sáng #
chị ơi. em up hình app store lấy hình và bài của chị lên bài viết trên facebook của chị rồi. xem xong xóa cmt dùm em nha chị. thank chị
Tháng Mười 27, 2015 vào 4:46 sáng #
Chị thấy rồi em ah, cảm ơn em rất nhiều nhé Trúc :)
Tháng Mười 24, 2015 vào 12:51 chiều #
Cám ơn Trang bài chia sẽ của em.
P/s: chị hay thương chia sẽ link savourydays.com này của em cho các bạn của chị, khi chị dc hỏi là học làm bánh ở đâu mà ngon vậy! Hay là cho conng thức làm bánh với! Ko biết như thế co bi phạm ko ta! Hỏi linh tinh tí, nếu vô tình mà đúng là vi phạm … Thì chị xin lổi nhé! Vì thực sự công thức của em rất dzễ hiểu, và bánh rất ngon, nên chị chia sẽ cho các bạn của mình học theo :-)
Thân,
Phương
Tháng Mười 25, 2015 vào 3:46 sáng #
Ôi không ạ, ct của SD thì mọi người có thể dùng thoải mái cho các mục đích tham khảo cá nhân, chỉ không được sử dụng vào các mục đích thương mại như mấy trường hợp em nêu trên thôi ạ, chị cứ đưa link thoải mái cho mọi người chị nhé :)
Tháng Mười 28, 2015 vào 1:03 chiều #
cám ơn em :) hôm kia chị làm bánh Cinnamon roll, hàng xóm qua gỏ cửa và bánh vừa ra lò bị lấy luôn :) vì cái tội đem khuya làm bánh thơm quá, làm hàng xóm đói bụng, chỉ chừa đúng 2 cái cho nhà chị thôi!
bánh chị cán chưa được mỏng, nhưng vị rất là ngon, cám ơn em nhiều!
Tháng Mười 28, 2015 vào 11:35 chiều #
Ôi cái bánh quế đấy đúng là có mùi vị kiểu “sát thủ” ấy ạ, em thích vị quế đường đấy lắm :)
Tháng Mười 24, 2015 vào 10:38 sáng #
Chị thích chia sẻ này của em vì chỉ co ai sống và làm việc trong môi trường quốc tế mới hiểu thật sự ý nghĩa của tính trung thực, lòng tự trọng, và một số phẩm chất khác của con người mà môi trường sống ở Việt Nam chưa đề cao. Chính vì những quy chuẩn đạo đức thông thường kg đc tuân theo nên mới không thể phát triển được.
Tháng Mười 23, 2015 vào 10:38 chiều #
Trước đi học lúc học tập làm văn cô giáo e chép kín nguyên 1 bảng để cả lớp chép chỉ cần chữ đẹp và sạch sẽ là 8,9 rồi. Lớp 4, e tự làm 1 bải văn cô gọi lên bảo bài này tham khảo sách nào, e bảo tự làm cô truy đến khi p nhận là tham khảo mà lòbg ấm ức. Sau đó, bài văn ấy được cô giữ lại và cho khoá sau “tập chép” :(
Video của SD bị thuổng rất nhièu trên you tube, cắt logo, làm nhoè thậm chí còn bị chèn đè lên nhưng cm thì bị tá giả xoá ngay :(
Tháng Mười 24, 2015 vào 12:25 chiều #
Xin lỗi Linh Trang cho phép mình có 1 ý kiến về quan điểm của bạn B3 ùi Thúy Ngọc nhé .
Bạn Ngọc mến , cũng khá tào lao khi đọc comment của bạn khi comment đó không phải gởi cho tôi , nên xin lỗi bạn trước nhé . Tôi cũng là 1 người sống và làm việc ở nước người ta , tôi nhận thấy chung quanh tôi cũng vẫn có rất nhiều người ngoại quốc không trung thực . Ở đâu cũng thế , bạn đang gõ comment bằng tiếng mẹ đẻ , dù người VN hay môi trường văn hóa VN có tệ đến đâu cũng xin bạn đừng làm xấu thêm bằng quan điểm của bạn . Không hay lắm khi vạch áo cho người xem lưng phải không ?
Đọc comment của ban Ngọc tôi khá xấu hổ vì thực tế có phần đúng vì đã bị lên báo chí người Việt ăn cắp ở nước ngoài ; và cũng không phải không có người nước ngoài vào VN lừa đảo , ăn cướp phải không bạn Ngọc ( cũng được lên mặt báo )
Chúc các bạn 1 weekend tốt lành
Ah , những người thuổng , hình ảnh đạo bài , của Trang ,mình nghĩ có thể đi thưa vì có luật
bản quyền mà phải không ?
Mỗi lần Trang có bài mới , mình cũng hay thuổng ( copy ra giấy) để đạo theo làm vì không mua được sách hihihi .
Tháng Mười 25, 2015 vào 3:59 sáng #
Em ơi, nếu thấy có video bị lấy thì em nhắn chi jbieets với nhé, vì chị cũng không để ý được hết, cũng nhờ mọi người thông báo mới biết thôi :( Cảm ơn em.